W ciągu ostatnich lat dokonał się ogromny postęp w dziedzinie diagnostyki prenatalnej. Dzięki niej możliwe jest wykrycie wszelkich nieprawidłowości w rozwoju płodu oraz podjęcie odpowiedniego leczenia tuż po porodzie.

Czym jest echo serca płodu?

Do jednych z kluczowych badań w okresie ciąży należy echo serca dziecka. Poza standardowym badaniem ultrasonograficznym, stanowi ono ważny element oceny położniczej. W trakcie tego badania specjalista - kardiolog prenatalny - stara się jak najdokładniej ocenić stan serca płodu, wykluczając podejrzenie wady lub stawiając wstępną diagnozę.

W przypadku wykrycia patologii możliwe jest zaplanowanie optymalnej drogi, czasu i miejsca porodu noworodka. Przyszła mama do momentu rozwiązania ciąży pozostaje pod stałą opieką kardiologa prenatalnego. Jest również przez niego kierowana do specjalistycznego ośrodka, w którym dziecko przychodzi na świat. Dzieci bez wcześnie wykrytej wady serca zwykle później i w gorszym stanie ogólnym trafiają do odpowiedniego ośrodka. W takim wypadku możliwości ich wyleczenia są mniejsze, a liczba powikłań znacznie wzrasta.


- Badanie ECHO serca wymaga dużej wiedzy, doświadczenia oraz najwyższej klasy sprzętu ultrasonograficznego, z oprogramowaniem do badań prenatalnych i kardiologicznych. Umożliwia on nie tylko ocenę jakościową (anatomiczną), ale również ilościową (badania dopplerowskie przepływów krwi). Wykonanie tego badania w dobrym ośrodku pozwala na wykrycie większości wad serca u płodu i jest kilka razy bardziej skuteczne niż przeprowadzane przez lekarza położnika - mówi prof. dr hab. n. med. Tomasz Niemiec, Dyrektor Kliniki Położnictwa i Zdrowia Kobiety w Szpitalu Medicover.


Kiedy należy się badać?

Echo serca płodu można wykonać pomiędzy 11-13 tygodniem ciąży, jako skład tzw. „sonogramu genetycznego płodu", jak również pomiędzy 19-24 tygodniem ciąży. Około 20-24 tygodnia ciąży struktury serca są najlepiej widoczne i możliwa jest jego precyzyjna wizualizacja. Powyżej 30 tygodnia ciąży, na skutek rozwoju tkanki płucnej, zwiększonego uwapnienia żeber, zwiększonej odległości od serca, warunki badania stają się znacznie trudniejsze.

Echo serca jest badaniem nieinwazyjnym i bezbolesnym. Trwa ok. 20-60 minut i z reguły nie wymaga żadnego przygotowania ze strony pacjentki.

Jakie są wskazania do badania?

- To zabrzmi paradoksalnie, ale wiele wad wrodzonych dzieci wykrywamy u młodych, zdrowych mam. Diagnozę stawiamy zawsze w oparciu o badanie ECHO serca. Jak podaje raport „Women's reproductive health in Poland 2006" w latach 1998-2003 w naszym kraju rodziło się rocznie ok. 7 000 maluchów z różnorodnymi wadami wrodzonymi. Sporą część z nich były wady serca - mówi prof. Niemiec .

Musimy jednak pamiętać, że u kobiet z grup zwiększonego ryzyka możliwość urodzenia chorego dziecka jest wielokrotnie wyższa niż w całej populacji. Do takich grup należą kobiety z wadą wrodzoną serca te, które urodziły już dziecko z patologią układu krążenia, lub kobiety z cukrzycą insulinozależną, chorobami układu tkanki łącznej (np. toczeń rumieniowaty, zespół Sjogrena, dodatnie przeciwciała Ro), chorujące na padaczkę, fenyloketonurię. Należy uwzględniać również wady wrodzone w dalszej rodzinie matki lub ojca.

Dlaczego warto?

Wczesne wykrycie wady serca umożliwia stworzenie najlepszych warunków do urodzenia dziecka i zapewnia przyszłej mamie odpowiednią opiekę przez cały okres ciąży. Dzieci, które urodziły się z wadą serca, mają szanse na normalne dzieciństwo. Po okresie rekonwalescencji przeważnie wracają one do swojego naturalnego środowiska, chodzą do przedszkoli, szkół, uczestniczą w różnego rodzaju zajęciach i żyją tak, jak ich rówieśnicy. Istotność badań echokardiograficznego trafnie puentuje wypowiedź jednej z mam o Nicku Sylwia100 na portalu babyboom.pl:

- Zwracam sie z prośbą do wszystkich ciężarnych dziewczyn. Róbcie echo serca płodu, nawet, jeśli trzeba to badanie zrobić prywatnie na własny koszt, to warto. (...) W moim przypadku było tak - w ciąży wyniki badań książkowe, poza lekką anemią dzidziuś rozwijał sie prawidłowo i wszystko było w jak najlepszym porządku. USG prenatalne super. Poród prawie o czasie (...) Po porodzie synuś zaczął siniec, z każdą minutą punktów Apgar miał mniej (...) Po przewiezieniu do Matki Polki okazało się, że ma wrodzona wadę serca w postaci TGA, czyli przełożenie wielkich naczyń. Operowany był w dziewiątej dobie życia. Gdybym wiedziała, że dziecko ma wadę serca mogłabym rodzić w odpowiednim ośrodku, gdzie natychmiast trafiłby w ręce specjalistów. Wiele wad serca jest rozpoznawanych po urodzeniu zbyt późno. Nie bójcie się sie takich badań, one mogą uratować życie dzieciaczkom (...) ja nie robiłam echa serca płodu, bo myślałam, że wszystko jest w porządku.