Badania przesiewowe - co się bada i dlaczego?

Badania przesiewowe nazywane także skriningowymi, wykonywane są wśród osób bez objawów chorobowych, ale mają na celu jej ewentualne wykrycie. Wykonywane są w całej populacji lub u osób z grupy zwiększonego ryzyka zachorowania na daną chorobę. Typowym badaniem skriningowym jest badanie cytologiczne w kierunku zmian nowotworowych szyjki macicy.

Badania te pozwalają na:
- wykrycie zaburzeń i patologii we wczesnej fazie
- szybką interwencję lekarską lub wdrożenie specjalistycznej diagnostyki
- redukcję kosztów przez wczesne zastosowania terapii
- ograniczenie dolegliwości chorego.

Zatem celem badań przesiewowych wykonywanych u kobiet w ciąży jest wykrycie w jak najwcześniejszym stadium, zaburzeń mogących w sposób negatywny wpłynąć na zdrowie matki i jej nienarodzonego dziecka oraz wprowadzenie szybkiego leczenia maksymalnie redukującego negatywne skutki tych zaburzeń.


Badanie moczu

Wśród laboratoryjnych badań przesiewowych, które wykonywane są w czasie ciąży praktycznie przed każdą wizytą u lekarza, znajduje się ogólne badanie moczu. Ma ono na celu monitorowanie pracy nerek, które w tym okresie muszą przefiltrować i oczyścić znacznie (bo około 30-40%) więcej krwi niż przed ciążą. Wczesne wykrycie bakterii w moczu i zastosowanie odpowiedniego leczenia pozwala uniknąć hospitalizacji, która staje się konieczna przy pełnoobjawowym zapaleniu dróg moczowych. Monitorowanie ilości białka wydalanego z moczem jest ważne przy rozpoznaniu stanu przedrzucawkowego, który poza obecnością białka w moczu charakteryzuje się nadciśnieniem tętniczym. Odpowiednio monitorowany i leczony stan przedrzucawkowy, daje możliwość uniknięcia zagrożenia dla matki i dziecka, zalecenia w odpowiednim czasie hospitalizacji i ustalenia optymalnego terminu rozwiązania. Kontrolowanie wydalanego do moczu cukru (glukozy) ma znaczenie przy monitorowaniu zaburzeń gospodarki węglowodanowej, a jego wykrycie nasuwa podejrzenia o występowaniu cukrzycy ciążowej. Normę stanowi obniżenie ciężaru właściwego moczu.

Morfologia krwi

Badanie morfologii krwi, analogicznie jak analiza moczu, jest badaniem często wykonywanym w trakcie ciąży. W ciąży obserwuje się fizjologiczne (prawidłowe) obniżenie hematokrytu (stosunku objętości krwinek czerwonych do objętości próbki pełnej krwi), hemoglobiny, spadek ilości erytrocytów (krwinek czerwonych) i podwyższenie leukocytów (krwinek białych). Badanie morfologii krwi pozwala na wczesne wykrycie zmian w składzie krwi odzwierciedlających stany patologiczne związane z ciążą, które wymagają szybkiej ingerencji lekarza. Dobrym przykładem jest anemia o różnym natężeniu. Ciężka, nieleczona, anemia poza objawami takimi jak zmęczenie, rozkojarzenie, ból głowy i senność może powodować wady wrodzone dziecka, nieprawidłowości w rozwoju łożyska, a nawet poronienie.