Czym jest ciąża wysokiego ryzyka? Termin brzmi bardzo groźnie.

Dokładne i szczegółowe rozpoznanie zaburzeń powstających w czasie ciąży ma istotne znaczenie dla zapewnienia dobrej opieki przedporodowej. Początkowa ocena ryzyka ciążowego obejmuje wywiad lekarski, badanie ginekologiczne oraz badania laboratoryjne. Pozwala to lekarzowi prowadzącemu podjąć decyzję, czy kobieta ciężarna w czasie opieki położniczej będzie zaliczana do grupy ryzyka. Ciężarna z grupy wysokiego ryzyka musi być objęta szczególną opieką lekarską. Im wcześniej wykryjemy zagrożenie, tym szybciej możemy mu przeciwdziałać i w dużym stopniu zapobiec powikłaniom, doprowadzając do szczęśliwego porodu.

Czy istnieją symptomy, które powinny wzbudzić niepokój przyszłej mamy?

Jeśli kobieta odczuwa bóle brzucha, skurcze, zawroty głowy, opuchliznę nóg i rąk, pieczenie w trakcie oddawania moczu czy zauważa plamienie lub krwawienie z dróg rodnych, powinna jak najszybciej udać się do lekarza, ponieważ mogą być to oznaki nieodpowiednio rozwijającej się ciąży. Niestety, objawy te nie muszą się pojawić. Najważniejsze jest więc, by przyszła mama regularnie odwiedzała ginekologa i robiła badania. Tylko w taki sposób w porę dowie się o zagrożeniu. Zwykle przed 20. tygodniem zaleca się wizytę u lekarza raz na 4 tygodnie, po 20. tygodniu ciąży - raz na 3 tygodnie, po 32. - raz na 2 tygodnie, po 36. nawet co tydzień. Jeśli kobieta ma ponad 35 lat lub cierpi na choroby przewlekłe, np. cukrzycę, od początku ciąży musi być pod częstym i stałym nadzorem lekarza, minimum raz na 2 tygodnie.

Czyli istnieje grupa kobiet, u której ryzyko wystąpienia powikłań ciąży jest większe niż zazwyczaj?

Tak. Jak już wcześniej wspomniałem, ze statystyk wynika, że u starszych matek, mających ponad 35 lat zwiększa się zagrożenie wystąpienia nieprawidłowości chromosomalnych u dziecka, które mogą spowodować m.in. zespół Downa. Podobnie dzieje się, jeśli kobieta cierpi na choroby przewlekłe typu cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, schorzenia układu krążenia, padaczkę czy niewydolność szyjki macicy. Zagrożeniem mogą być też przebyte komplikacje czy poronienie podczas ostatniej ciąży.

Proszę powiedzieć, na podstawie Pana doświadczenia, jakie są najczęstsze powody patologii ciąży?

Przyczyny wystąpienia patologii ciąży można podzielić na kilka głównych grup:

- nieprawidłowy styl życia i zagrożenia środowiskowe (uzależnienia w czasie ciąży, palenie tytoniu, picie alkoholu);

- wady genetyczne;

- nieprawidłowy czas trwania ciąży (poronienia, poród przedwczesny, zakażenie wewnątrzowodniowe, ciąża przenoszona);

- powikłania ciąży (krwawienia, zaburzenia wzrostu płodu; wady rozwojowe płodu);

- choroby matki komplikujące przebieg ciąży (choroby układu pokarmowego, nerek, płuc, wątroby, zaburzenia hematologiczne, neurologiczne, cukrzyca, padaczka, nadciśnienie, zaburzenia endokrynologiczne i immunologiczne).

Do ostatniej grupy zaliczyć można również: zatrucie ciążowe - gestoza (związana z podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi ) oraz cholestazę ciężarnych (choroba wątroby pojawiająca się najczęściej w 3. trymestrze ciąży). Schorzenia te mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu czy obumarcia płodu. Szczególnej czujności i częstej kontroli lekarskiej wymaga też ciąża mnoga.

Czy zagrożona ciąża jest wyrokiem? Jakie jest obecnie prawdopodobieństwo donoszenia ciąży i urodzenia zdrowego dziecka?

Przyszła mama, słysząc iż jej ciąża jest zagrożona, z reguły reaguje strachem i paniką. Uczucia te są całkowicie zrozumiałe, jednak trzeba wiedzieć, że niezbyt duża liczba zagrożonych ciąż kończy się niepomyślnie. Innymi słowy - stwierdzenie zagrożenia ciąży nie musi oznaczać trudności porodowych, choroby dziecka czy w najgorszym wypadku poronienia. Im wcześniej wykryjemy zagrożenie, tym szybciej możemy mu przeciwdziałać, doprowadzając do szczęśliwego porodu. Wiele więc zależy od samych rodziców.

W jaki sposób leczy się zagrożoną ciążę?

W większości przypadków zagrożoną ciążę leczy się objawowo, np. w przypadku wystąpienia przedwczesnej czynności skurczowej podaje się leki hamujące skurcze; w przypadku nadciśnienia - leki obniżające ciśnienie krwi, itp.

Czego powinna spodziewać się kobieta na oddziale patologii? Jakim badaniom zostanie poddana? Ile czasu tam spędzi?

Sama nazwa Oddział Patologii Ciąży zawsze wzbudza w pacjentkach wiele obaw. Uważają one, iż skoro znalazły się na tym oddziale, to problem z ich dzieckiem musi być naprawdę duży. To nie zawsze jest prawda. Często pozostawiamy pacjentkę w szpitalu, by móc poddać ją kilkudniowej obserwacji, kontrolować tętno dziecka, zrobić wnikliwe badania.

Na Oddziale Patologii Ciąży przyszła mama przejdzie przede wszystkim wiele specjalistycznych badań laboratoryjnych i diagnostycznych. Oprócz standardowego w tym wypadku badania ginekologicznego i regularnego mierzenia temperatury, czekają ją: analiza moczu, szczegółowa morfologia, USG i KTG oraz inne badania zlecane w zależności od przebiegu ciąży.

Czas pobytu w szpitalu zależy od wielu czynników. Zwykle jest to kilka dni, jednak w trakcie leczenia ciąży wysokiego ryzyka nie można mówić o konkretnym czasie. Niekiedy zdarza się, że kobieta musi przebywać pod obserwacją w szpitalu przez większą część ciąży. Wszystko jest więc sprawą jednostkową i indywidualną.


Jakie są podstawowe zasady, których musi przestrzegać kobieta z zagrożoną ciążą?

Kobieta, u której zdiagnozowano zagrożenie ciąży, musi być przede wszystkim pod ścisłą kontrolą i obserwacją lekarza, nie wykluczając stałego kontaktu telefonicznego. Powinna częściej wykonywać badania laboratoryjne, USG i codziennie odnotowywać ruchy płodu. Ważne jest też, by zwolniła tempo życia, nie dźwigała ciężarów, unikała stresów i negatywnych emocji, zdrowo się odżywiała i pozwoliła sobie na błogie lenistwo.

Istnieje pogląd, iż prywatne szpitale nie są przygotowane do opieki nad kobietą z zagrożoną ciążą oraz w przypadku komplikacji nie są w stanie przeprowadzić porodu. Czy to twierdzenie jest słuszne?

W tym przypadku nieistotne jest czy szpital to placówka prywatna czy państwowa. Ważne, czy posiada Oddział Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka z profesjonalnym sprzętem medycznym do diagnostyki wad płodu oraz wykwalifikowanymi lekarzami i personelem. Szpital Medicover przygotowany jest do diagnostyki oraz leczenia ciąż wysokiego ryzyka zarówno pod kątem technicznym, jak i personalnym. W przypadku komplikacji porodowych, wszelkie niezbędne czynności ratujące życie i zdrowie wykonujemy na miejscu.

Jak na przestrzeni lat przedstawia się problem patologii ciąży? Ich liczba wzrasta, maleje czy utrzymuje się na podobnym poziomie. Czym jest to spowodowane?

Liczba powikłań ciąży w ostatnich latach wzrasta. Jest to spowodowane kilkoma czynnikami. Obecnie kobiety znacznie później niż w przeszłości decydują się na pierwsze dziecko. Wiele kobiet cierpiących na choroby przewlekłe typu cukrzyca czy nadciśnienie może dzisiaj bezpiecznie urodzić dziecko. W przeszłości było to prawie niemożliwe. Rośnie też liczba ciąż po leczeniu bezpłodności. Często są to ciąże wielopłodowe, które należą do grupy ciąż wysokiego ryzyka. W ostatnich latach znacznie wzrósł odsetek cięć cesarskich (w Polsce aktualnie ok. 30%), co zwiększa liczbę powikłań podczas następnej ciąży.

----------------------------------
Prof. Niemiec jest uznanym autorytetem w dziedzinie położnictwa i ginekologii. Pełni funkcję Wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Dotychczas związany z Instytutem Matki i Dziecka, gdzie od 2002 r. jest Członkiem Rady Naukowej, a jednocześnie Kierownikiem Zakładu Zdrowia Prokreacyjnego. Współpracuje z Biurem Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, a także ze Światową Organizacją Zdrowia w zakresie zdrowia Prokreacyjnego. Prof. Niemiec jest autorem licznych publikacji naukowych podręczników dla lekarzy i monografii m.in. z zakresu zakażeń w położnictwie i ginekologii.